Het lijkt alsof er ieder jaar meer meldingen komen van honden met gezondheidsklachten veroorzaakt door de processierups. Welke gevaren lopen honden nu eigenlijk door de processierups en op welke wijze kun je de symptomen herkennen? Met deze blog willen we jou zo volledig mogelijk informeren over de processierups en welke maatregelen je kunt treffen om te voorkomen dat er iets met jouw hond gebeurt.

Wat is een processierups?

De processierups staat ook wel bekend als eikenprocessierups, door zijn voorliefde voor balderen van de eikenboom. Ieder jaar in mei komen de rupsen tevoorschijn, na het uitlopen van de eikenbladeren. De rupsen worden volwassen in juni. De eikenprocessierupsen verpoppen zich in juli tot september tot een kleine bruine nachtvlinder. De soort komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa, is algemeen in België en sinds 1990 komt de processierups ook in Nederland steeds vaker voor. De rupsen bevatten brandharen die gevaarlijk zijn voor mensen en dieren, mede hierdoor worden de rupsen gezien als een plaagdier. De andere reden dat de processierups wordt gezien als een plaagdier is dat ze regelmatig in grote aantallen voorkomen. Op dat moment wordt er van een plaag gesproken.

Hoe herken je een processierups?

Het herkennen van de rupsen niet zo heel moeilijk, zeker niet wanneer de rupsen allemaal samenzitten in wat lijkt op een wit spinnenrag. Deze witte spinsels bestaan uit vervellingshuidjes, met brandharen en uitwerpselen. Wanneer de rupsen uit hun nest naar de jonge bladeren trekken, lopen ze in rijen achter elkaar aan. Omdat deze formatie lijkt op een processie worden de rupsen processierupsen genoemd. De rupsen zijn grijs – grauw van kleur met lichtgekleurde zijkanten, de opvallend lange haren zijn de brandharen. Wanneer de rupsen verpoppen blijven de brandharen in de boom achter, deze kunnen nog steeds klachten veroorzaken. Tot 5 jaren nadat een boom gastheer was van een nest processierupsen zijn de haartjes nog aanwezig in de boom.

Welke klachten kunnen de rupsen veroorzaken bij de hond?

De haren van de processierups geven mierenzuur af en ze hebben weerhaakjes. De weerhaakjes zorgen er voor dat de haartje zich vasthechten op de plaats waar ze terechtkomen. Het mierenzuur kan zo doordringen op de plek van aanraking. Mierenzuur is een sterk bijtende stof wat irritatie en zelfs brandwonden kan veroorzaken.

De klachten die bij honden het meeste voorkomen zijn:

• • Jeukende plekken
  • Geïrriteerde huid,
  • Rode bulten,
  • Opgezwollen slijmvliezen;
  • Gezwollen lippen, oogleden, wangen en poten.

Er zijn gevallen bekend van honden die blind zijn geworden van de eikenprocessierups en honden met ernstige brandwonden op de tong.  Dierenarts Herman Aa geeft als tip om de hond te wassen zodra het vermoeden bestaat dat de hond in aanraking is geweest met de brandharen van de processierups. Ook geeft dierenarts Aa de tip om preventief een oogzalf in huis te hebben voor het geval de hond last krijgt van zijn ogen. In alle gevallen is het raadzaam om direct naar de dierenarts te gaan zodra de hond symptomen laat zien.

Wat kun jij zelf doen?

Het is goed je te realiseren dat de brandharen van de eikenprocessierups zeer hardnekkig zijn. De haren kunnen door de lucht vliegen, op het water drijven en in de bomen achterblijven ook wanneer er al geen rupsen of nesten meer aanwezig zijn. Probeer zo veel mogelijk gebieden met veel eikenbomen te vermijden tijdens het uitlaten van de hond. Zorg dat jouw hond de rupsen in geen geval aanraakt of zijn neus in een nest steekt. Heb je het vermoeden dat de rupsen in een bepaald gebied zitten, laat jouw hond aangelijnd uit. Op dit moment zijn er zeer veel meldingen van de processierups in de Achterhoek, maar ook in het duingebied van Noordwijk en Noordwijkerhout komen de rupsen zeer veel voor.

Wanneer je het vermoeden hebt dat jouw hond toch in aanraking is gekomen met de processierups:

1. Neem direct contact op met de dierenarts
2. Probeer de brandharen door middel van tape van de vacht af te halen (let wel op dat je zelf handschoenen draagt)
3. Overleg met de dierenarts of je de hond eerst kan afspoelen met lauwwarm water of dat je beter meteen door kunt rijden naar de dierenarts

Wat doen gemeenten tegen de rups?

In een krantenartikel uit de Turbanitia blijkt dat de gemeenten pas ingrijpen wanneer de rupsen te dicht bij bevolkte gebieden komen. Het grote nadeel van deze aanpak is dat de rupsen dan al brandharen hebben. De brandharen van de processierups blijven 5 jaar in de boom aanwezig, ook nadat de rupsen weg zijn. Op het moment dat de gemeente ingrijpt en een nest processierupsen laat weghalen, wordt dit gedaan met een soort stofzuiger. De rupsen en het nestmateriaal worden direct op hoge temperatuur verbrand. Zelfs de as die daar vanaf komt moet worden begraven in de grond en mag tot 8 jaar na begraven niet meer worden omgespit. De haren kunnen door de aanwezigheid van mierenzuur en weerhaakjes ook jaren na het afvallen gezondheidsklachten veroorzaken. Groenbedrijf Grootgroener uit Almelo geeft aan dat er twee preventieve methoden in te zetten zijn tegen de processierups. Bij beide methoden worden de rupsen al gedood voordat er brandharen ontstaan. De ene methode is door kleine larven in de boom te spuiten en daarmee de eitjes op te laten eten. De tweede optie is om de bladeren te besproeien met een bacterie. Zodra de larven beginnen met eten gaan ze dood.

Geen geld voor preventieve bestrijding

De reden waarom gemeenten deze twee preventieve opties niet inzetten, is het geld. Op dit moment komt het bestrijden van de processierups volledig op het budget van Groenbeheer te liggen in de gemeente. Terwijl Directeur Andre Trip van Groenbedrijf Grootgroener terecht opmerkt dat het bestrijden van de processierups juist ook een zaak van volksgezondheid is. Een deel van het budget zou dan ook kunnen worden aangevuld door een andere afdeling van de gemeente. Zelf belden we met de gemeente Noordwijk en deze gaven aan dat de rupsen niet preventief worden bestreden. We stelden de vraag of ze dat volgend jaar wel zullen gaan doen, nu de uitbraak dit jaar zo groot is. Op deze vraag kon de Gemeente Noordwijk geen antwoord geven.

Kom in actie

Wanneer je zelf in een gebied woont met overlast van de processierups kan je natuurlijk altijd een brief schrijven naar de Burgemeester en Wethouders van jouw gemeente om jouw beklag te doen over de aanpak. Je kunt je ook samen met andere hondenbezitters verenigen en gezamenlijk een klacht indienden bij de gemeente. Onze conclusie kan alleen maar zijn dat er veel te weinig preventieve bestrijding plaatsvindt van de eikenprocessierups.

Komen er bij jou in de regio veel processierupsen voor? Heeft jouw hond al eens last gehad van de brandharen van de rups? Deel jouw verhaal in de comments!